Zanieczyszczenia w surowcach

• Strona główna
• Artykuły
• Zanieczyszczenia w surowcach

Data publikacji: 2020-11-26 / Autor: Anna Ratz-Łyko, Cosmetics Safety Consulting

Zanieczyszczenia to niezamierzone substancje obecne w surowcach, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo stosowania produktu końcowego. W związku z tym ciągłe monitorowanie i dokumentowanie czystości surowców jest niezbędnym elementem Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP), a przede wszystkim gwarancją bezpieczeństwa stosowania produktu końcowego.

Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z 30 listopada 2009 r. dotyczącego produktów kosmetycznych, "dopuszczalna jest niezamierzona obecność małej ilości substancji niedozwolonej, pochodzącej z zanieczyszczeń składników naturalnych lub syntetycznych, procesu wytwarzania, przechowywania, migracji z opakowania, która przy zastosowaniu zasad dobrej praktyki produkcji jest ze względów technologicznych nie do uniknięcia, pod warunkiem, iż obecność ta jest zgodna z art. 3". W praktyce śladowe ilości mogą pochodzić z zanieczyszczeń obecnych w surowcach/substancjach; procesu wytwarzania; potencjalnych przemian/interakcji chemicznych lub migracji substancji w produkcie, która mogła nastąpić w normalnych warunkach przechowywania lub poprzez kontakt z materiałem, z którego wykonano opakowania. Obecność substancji niezamierzonych, takich jak zanieczyszczenia oraz ilości śladowe może mieć wpływ na bezpieczeństwo produktu gotowego. Substancje te powinny być wzięte pod uwagę przy ocenie bezpieczeństwa produktu. Obecność ilości śladowych w produktach gotowych można ocenić na dwa sposoby: za pomocą specyfikacji/danych technicznych w odniesieniu do każdego surowca, w oparciu o wiedzę o procesie wytwarzania surowca (pochodzeniu substancji, procesie produkcji, metodzie syntezy, procesie ekstrakcji, zastosowanym rozpuszczalniku itp.), za pomocą analizy fizykochemicznej możliwych zanieczyszczeń surowców oraz, w razie potrzeby, produktu gotowego (np. nitrozoamin, które mogą powstawać w trakcie procesu wytwarzania lub po jego zakończeniu).

Źródła zanieczyszczeń surowców

Ze względu na pochodzenie, zanieczyszczenia surowców można podzielić na fizyczne (np. szkło, piasek), mikrobiologiczne (zanieczyszczenia mikroorganizmami) i chemiczne (np. metale ciężkie, pozostałości rozpuszczalników).

Zanieczyszczenia fizyczne

Źródłem zanieczyszczeń fizycznych mogą być nieodpowiednio oczyszczone surowce pochodzenia naturalnego lub organicznego (np. pozostałości piasku, pestki owoców, łupiny), zanieczyszczenia pochodzące z uszkodzonych opakowań surowców lub dostające się do surowców w wyniku błędów podczas produkcji (tworzywa sztuczne, szkło, papier). Zanieczyszczenia fizyczne są stosunkowo rzadko spotykane i zazwyczaj są eliminowane na etapie kontroli jakości surowców.

Zanieczyszczenia mikrobiologiczne

Zanieczyszczenia mikrobiologiczne są spowodowane obecnością drobnoustrojów bakterii, pleśni i drożdży, a ich aktywność może prowadzić do reakcji niepożądanych po użyciu kosmetyków i obniżenia jakości produktu (zmiany konsystencji i barwy, nieprzyjemny zapach) w wyniku nadmiernej proliferacji komórek drobnoustrojów i obecności ich metabolitów. Surowce najczęściej zanieczyszczone są mikroflorą pochodzącą z gleby, powietrza i wody. Do surowców o wysokim ryzyku zanieczyszczeń mikrobiologicznych należą surowce pochodzenia naturalnego i woda. Do głównych mikroorganizmów bytujących w glebie, które mogą stanowić zanieczyszczenie surowców naturalnych zalicza się: bakterie Gram-dodatnie z rodzaju Proteus, Streptococcus, Rhodococcus i Corynebacterium, Bacillus, Clostridium, pałeczki z rodzaju Escherichia, Pseudomonas, Alcaligenes, bakterie z rodzaju Mycobacterium, Agrobacterium oraz Xantomonas i pleśnie (m.in. Penicillium, Alternaria, Fusarium, Cladosporium). Mogą się w nich także znajdować bakterie chorobotwórcze dla człowieka, takie jak: Listeria monocytogenes, Clostridium botulinum, Yersinia enterocilitica oraz niektóre szczepy enteropatogenne E. coli.

CAŁY ARTYKUŁ DOSTĘPNY JEST W NR 3/2020 KWARTALNIKA "CHEMIA I BIZNES. RYNEK KOSMETYCZNY I CHEMII GOSPODARCZEJ". ZAPRASZAMY